ဧရာဝတီ ေရကာတာ အစီရင္ခံစာ

VOA By ဦးေအာင္ခင္ & မညိဳညိဳလြင္

ဧရာဝတီျမစ္ညာျဖစ္တဲ့ မလိခနဲ႔ အင္မိုင္ချမစ္ေပၚမွာ ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ့္ တရုတ္-ျမန္မာ စီမံကိန္းကို ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ ေနခဲ့တာ (၅) ႏွစ္ေက်ာ္ပါၿပီ။ ေရကာတာေၾကာင့္ ျမစ္ဝွမ္းတေလွ်ာက္မွာ ေပၚထြက္လာႏိုင္တဲ့ ဆိုးက်ဳိးေတြကို ကခ်င္တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ကြန္ယက္အဖြဲ႔က ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ အစီရင္ခံစာေရးၿပီး အဂၤလိပ္-ျမန္မာ-တရုတ္ သံုးဘာသာနဲ႔ ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အပတ္ကေတာ့ ဧရာဝတီျမစ္ညာမွာ တည္ေဆာက္မယ့္ ေရကာတာေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးလိမ့္မယ္လို႔ အကဲျဖတ္ထားတဲ့ ျမန္မာ-တရုတ္ အစီရင္ခံစာကို Burma Rivers Network အဖြဲ႔က ေဖာ္ထုတ္လိုက္ပါတယ္။
တရုတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ပူးတြဲေလ့လာခဲ့တဲ့ ရန္ကုန္အေျခစိုက္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲနဲ႔ သဘာဝထိန္းသိမ္းေရးအသင္း Biodiversity and Nature Conservation Association က ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ေအာက္တုိဘာလမွာ ေရးသားထားတဲ့ စာတမ္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာနဲ႔ တရုတ္ပညာရွင္ေတြ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ကေန ေမလအထိ ငါးလေလ့လာၿပီး ေရးထားတဲ့ အစီရင္ခံစာပါ။ ဓါတ္ပံု၊ ေျမပံု၊ စာရင္းဇယားနဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ အမ်ားအျပားပါဝင္တဲ့အတြက္ စာမ်က္ႏွာ (၉၄၅) မ်က္ႏွာရွိပါတယ္။ ျမန္မာဘက္က စီမံခန္႔ခြဲၿပီး ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ့္ CPI (China Power Investment Corporation) တရုတ္အစိုးရ စြမ္းအင္ရင္းႏီွးျမဳပ္ႏွံမႈေကာ္ပိုေရးရွင္းက ကုန္က်စရိတ္ က်ခံပါတယ္။ ျမန္မာ-တရုတ္ ေလ့လာေရးအဖြဲ႔မွာ အဖြဲ႔ဝင္ (၉၀) ေက်ာ္ရွိတဲ့အထဲ ျမန္မာ (၈၀) ပါဝင္ပါတယ္။ ေလ့လာေရးခရီးအတြင္း ေပၚတာအထမ္းသမား (၃၀၀) အထိ အသံုးျပဳရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ျမစ္ဆံုေရကာတာကို တည္ေဆာက္ဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ျမန္မာ-တရုတ္ ပညာရွင္အဖြဲ႔ အစီရင္ခံစာမွာ အတိအလင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးမွာကို ျမန္မာဘက္ကေရာ တရုတ္ဘက္ကေရာ တကယ္ပဲ စိုးရိမ္တယ္ဆိုရင္ ျမစ္ဆံုမွာ ေရကာတာကို မတည္ေဆာက္သင့္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ျမစ္ဆံုအထက္က မလိခနဲ႔ အင္မုိင္ချမစ္ေတြေပၚမွာ ေရကာတာ အေသးစား တစ္ခုစီ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လိုခ်င္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကို ရႏိုင္ၿပီး တန္းဖိုးမျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ကခ်င္ယဥ္ေက်းမႈကိုလည္း ထိန္းသိမ္းရာေရာက္မယ္လို႔ ျမန္မာ-တရုတ္ အကဲျဖတ္ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ကခ်င္ယဥ္ေက်းမႈ အခ်က္အျခာျဖစ္တဲ့ ျမစ္ဆံုေဒသ ေရမလႊမ္းရေအာင္ အျခားသင့္ေတာ္မယ့္ေနရာကို ရွာသင့္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလ့လာေရးမလုပ္မီ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကစၿပီး ျမစ္ဆံုဆည္တည္ေဆာက္ဖို႔ ေလာစစ္ဟန္ သားအဖပိုင္တဲ့ ေအရွား ေဝါလ္ (Asia World) ကုမၼဏီက ျပင္ဆင္ေနပါၿပီ။ ေအရွားေဝါလ္ကုမၼဏီ အလုပ္စခန္းကို အစိုးရတပ္က ေစာင့္ေရွာက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကတည္းက ေရကာတာတည္ေဆာက္မႈကို အဆက္မျပတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနတာေၾကာင့္ ေလ့လာေရးအတြက္ တရုတ္ က အကုန္အက်ခံၿပီး ဗမာအစိုးရက ခြင့္ျပဳတာဟာ အျမင္ေကာင္းေအာင္လုပ္သလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေရကာတာေၾကာင့္ ေရႊ ႔ေျပာင္းခံရသူ ေတြရဲ ႔ လူေနမႈဘဝ ထိခိုက္မႈ၊ သတၱဝါနဲ႔ သစ္ပင္ပန္းမန္ ဇီဝမ်ဳိးကြဲေတြ ပ်က္စီးမႈ၊ ျမစ္ေၾကာင္းပ်က္စီးမႈ၊ စတာေတြကို ျမန္မာနဲ႔ တရုတ္ အစိုးရက လံုးဝဂရုမစိုက္တာ ထင္ရွားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေရကာတာရဲ ႔ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထပ္မံေလ့လာသင့္ တယ္လို႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧရာဝတီေရကာတာ အစီရင္ခံစာမွာ အႀကံျပဳထားပါတယ္။
ျမစ္ဆံုအထက္ပိုင္းေဒသဟာ ျမန္မာ-အိႏိၵယနယ္စပ္က အၿမဲတမ္း စိမ္းလန္းေနတဲ့ ေဂဟစနစ္နဲ႔ ဆက္ေနတာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္အ တြက္သာ မဟုတ္ဘဲ ေဒသဆုိင္ရာအတြက္ပါ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ေဒသျဖစ္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာအပိုင္း (၁) မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဧရာဝတီေရကာတာ စီမံကိန္းဟာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကိုေရာ ကခ်င္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကိုေရာ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လည္း ဒီစီမံကိန္းကို ကခ်င္ျပည္နယ္မွာတင္မကဘဲ ႏိုင္ငံျခားမွာပါ ကန္႔ကြက္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမစ္ဆံုေရကာတာ တည္ေဆာက္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပင္တြင္းစစ္ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေကအိုင္အို ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ႔က လြန္ခဲ့တဲ့ မတ္လက တရုတ္ အစိုးရ ကို အေၾကာင္းၾကားထားပါတယ္။
ျမန္မာ-တရုတ္အဖြဲ႔ ကြင္းဆင္းေလ့လာေရးလုပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားၾကေပမယ့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ေဒသ ျဖစ္လို႔ လြတ္လပ္စြာ သြားလာစံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ အခက္အခဲရွိပါတယ္။ ခြင့္ျပဳခ်က္မရရင္ မသြားႏိုင္တဲ့အရပ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဒသခံ လက္နက္ ကိုင္နဲ႔ေရာ အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ေရာ မၾကာခဏ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကူညီတဲ့ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းမွဴး တပ္မွဴး၊ ဝန္ႀကီး၊ KIO, NDAK တို႔နဲ႔ အျခားပုဂိၢဳလ္ေတြကို ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳထားတာကိုၾကည့္ရင္ ပထမအႀကိမ္ ျမန္မာ-တရုတ္ ပူးတြဲေလ့လာေရးခရီးကို ေထာက္ခံအားေပးၾကတာ သိသာပါတယ္။
ေရကာတာ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ဘယ္လိုထိခိုက္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ေလ့လာ အကဲျဖတ္ဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ တရုတ္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ ဥပေဒမွာ ေဖာ္ျပထားတာေၾကာင့္ စတိအေနနဲ႔ ဧရာဝတီ ေရကာတာေလ့လာေရးမွာ တရုတ္ပါဝင္လာတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာမွာလည္း ၂၀၀၆ မွာ ျပ႒ာန္းတဲ့ ေရအရင္းအျမစ္နဲ႔ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ထိန္းသိမ္းေရးဥပေဒနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာဦးစီးဌာရွိေပမယ့္ သဘဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး မူဝါဒလမ္းစဥ္ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဧရာဝတီေရကာတာ အစီရင္ခံစာကို လံုးဝဂရုမစိုက္ၾကတာ ျဖစ္ပံုရပါတယ္။