လူထုက်န္းမာေရး (ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျခင္း -Diarrhea)

**Public Health** (ေပးပို ့သူ eimmet mahotpar )
ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္ေနရင္ ဝမ္းသြားတာ ကုန္စင္ေအာင္ ဒီအတိုင္း
ထားလိုက္တာဟာ အေကာင္းဆံုး ကုသမႈပါ။ ဝမ္းပ်က္တာဟာ သင့္ခႏၶာကိုယ္

စနစ္ေတြအတြက္ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနတဲ့အရာကို စြန္႔ထုတ္ပစ္တဲ့ ခႏၶကိုယ္ရဲ႕
အေကာင္းဆံုး ခုခံမႈ နည္းလမ္းပါ။ “ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ ျဖစ္ေနတဲ့

လူနာတစ္ေယာက္ကို အေရးေပၚ ဝမ္းပိတ္ေအာင္ လုပ္ရမယ့္ အေျခအေန (ဥပမာ -
အလုပ္ကိစၥေၾကာင့္ မသြားမျဖစ္ အစည္းအေဝးပြဲတက္ရတာ) မ်ိဳးကလြဲၿပီး

ဝမ္းပိတ္ေဆး မေပးရပါဘူး” လို႔ ဝါရွင္တန္ ေဆးတကၠသိုလ္မွ ဒါ႐ိုက္တာ Lynn က
ေျပာပါတယ္။ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္ရင္ သက္ေသာင့္သက္သာရွိေအာင္နဲ႔

ျမန္ျမန္သက္သာသြားမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

၁။ ႏြားႏို႔နဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိမရွိ ေဖာ္ထုတ္ပါ။
ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္ရတာဟာ ႏို႔ကို ခံႏိုင္ရည္မရွိတာေၾကာင့္
အျဖစ္မ်ားတာပါ။ ႏို႔စို႔ကေလးငယ္ဘဝကတည္းက ႏို႔ကို ခံႏိုင္ရည္မရွိတာ
ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္

အသက္ႀကီးလာမွ ႐ုတ္တရက္ မခံႏိုင္တာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႏို႔ေသာက္ၿပီး
ေနာက္တစ္ေန႔မွာ ေလပြ၊ ဗိုက္ေအာင့္ၿပီး ဝမ္းပ်က္ေနရင္ Lactose ပါတဲ့

အစာေတြကို ေရွာင္ပါ။

၂။ ႏို႔ကို ဘယ္ေလာက္ ခံႏိုင္ရည္ရွိသလဲလို႔ စမ္းသပ္ပါ။
သင္ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာတာျဖစ္ရင္ ႏို႔နဲ႔ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကို တစ္ပတ္
ဒါမွမဟုတ္ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ေရွာင္ပါ။ ဝမ္းျပန္မွန္သြားရင္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းကို
တျဖည္းျဖည္းခ်င္း

စမ္းသံုးၾကည့္ၿပီး ဘယ္ေလာက္ပမာဏဆိုရင္ ဝမ္းပ်က္တာျပန္ျဖစ္သလဲကို
မွတ္သားထားပါ။ သင္ဟာ ဘယ္အဆင့္ေလာက္မွာ ႏို႔ဒဏ္ကို မခံႏိုင္သလဲဆိုတာ

သိသြားရင္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြကို ေလွ်ာ့စားၿပီး ဝမ္းမပ်က္ေအာင္ ကာကြယ္ပါ။

၃။ သင္ေသာက္ေနက် ေဆးဝါးေတြကို စဥ္းစားပါ။
သင္ဟာ အစာမေၾက ရင္ပူတာအတြက္ အစာေၾကေဆးေတြ ေသာက္ေနရရင္ ဝမ္းပ်က္
ႏိုင္ပါတယ္။ မဂၢနီဆီယမ္ ဟိုက္ဒေရာဆိုက္ပါဝင္တဲ့

အစာေၾကေဆးေတြဟာ Milk of Magnesia ေဆးလို ဝမ္းပ်က္တတ္ပါတယ္။ ပဋိဇီဝေဆး၊
ငွက္ဖ်ားေဆး (Quinidine) နဲ႔ Colchicine ေဆးေတြဟာလည္း

ဝမ္းပ်က္ေစတတ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ C ကို ပမာဏ မ်ားမ်ား ေသာက္မိရင္လည္း
ဝမ္းပ်က္တတ္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ C ၆၀ မီလီဂရမ္ထက္ ပိုေသာက္မိရင္

တခ်ိဳ႕သူေတြမွာ ဝမ္းပ်က္တတ္ေပမယ့္ တစ္ေန႔လံုးအတြက္ ဗီတာမင္ C ၂၀၀၀
မီလီဂရမ္ကုိ အႀကိမ္ခြဲၿပီးေသာက္ရင္ အမ်ားစုက ဝမ္းမပ်က္တတ္ပါဘူး။

၄။ အရည္က်ဲက်ဲေသာက္ပါ။
ဝမ္းပ်က္ခါစမွာ ၾကက္စြပ္ျပဳတ္ရည္လိုမ်ိဳး အရည္က်ဲက်ဲေသာက္ေပးပါ။
ဝမ္းပ်က္ေနစဥ္ အူမႀကီးအနားရေစႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္မွ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း
ဆန္ျပဳတ္၊

ငွက္ေပ်ာသီး ဒါမွမဟုတ္ ဒိန္ခ်ဥ္စားသြားပါ။

၅။ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
ဝမ္းပ်က္လို႔ အစာမစားႏိုင္ျဖစ္ေနတာကို စိတ္မပူပါနဲ႔။ အဓိကအေနနဲ႔
အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးဖို႔ပါ။ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္တာေၾကာင့္
ဆံုး႐ံႈးသြားတဲ့

ေရနဲ႔ဓာတ္ဆားေတြကို ျပန္လည္ျဖည့္ေပးရပါမယ္။ ဓာတ္ဆားထုပ္ဝယ္ၿပီး
ဓာတ္ဆားေဖ်ာ္ရည္ ေဖ်ာ္ေသာက္ပါ။ အလြယ္တကူဝယ္လို႔မရရင္ ေရတစ္လီတာကို

သၾကားေလးဇြန္းနဲ႔ ဆားအနည္းငယ္ ထည့္ေဖ်ာ္ၿပီး ေသာက္ပါ။
၆။ ေအာက္ပါအစာေတြကို ေရွာင္ပါ။
ဝမ္းပ်က္ေနစဥ္မွာ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေဂၚဖီထုပ္နဲ႔ ရြက္လိပ္ေဂၚဖီေတြကို
မစားပါနဲ႔။ ခႏၶာကိုယ္က စုပ္ယူမႈအားမေကာင္းတဲ့ ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ေတြဟာလည္း

ဝမ္းပိုမိုပ်က္ေစတတ္ပါတယ္။ ေပါင္မုန္႔၊ ပါစတာနဲ႔ ဂ်ံဳနဲ႔ျပဳလုပ္ထားတဲ့
မုန္႔၊ ပန္းသီး၊ ပန္းသစ္ေတာ္၊ မက္မန္းသီး၊ ဆီးသီး၊ ေျပာင္းဖူး၊
အုတ္စပါးနဲ႔ အာလူးတို႔ကို

ေရွာင္ပါ။

၇။ အခ်ိဳရည္ေတြေရွာင္ပါ။
Gas ပါဝင္တဲ့ အခ်ိဳရည္ေတြဟာ ဝမ္းပ်က္တာကို ပိုဆိုးေစႏိုင္ပါတယ္။

၈။ မီးဖိုေခ်ာင္မဝင္ပါနဲ႔။
သင္ ဒါမွမဟုတ္ သင္မိသားစုဝင္ထဲက ဝမ္းပ်က္သူေတြဟာ မီးဖိုေခ်ာင္ဝင္ၿပီး
ထမင္းဟင္း မခ်က္သင့္ပါဘူး။ ဝမ္းပ်က္တာ ေပ်ာက္ကင္းသြားမွသာ မီးဖိုေခ်ာင္ထဲ

ျပန္ဝင္သင့္ပါတယ္။ လက္ေဆးတဲ့အက်င့္ဟာလည္း ဝမ္းပ်က္ေရာဂါ မပ်ံ႕ႏွံ႔ေအာင္
ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ထမင္းဆိုင္မွာ စားဖိုမွဴးလုပ္သူ၊

အစားအေသာက္ကို ကိုင္တြယ္ၿပီး ေရာင္းခ်သူေတြအေနနဲ႔ ဝမ္းပ်က္စဥ္မွာ
အလုပ္ကေန ေခတၱအနားယူထားသင္ပါတယ္။

၉။ လိုအပ္ရင္ ေဆးေသာက္ပါ။
ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာေနရင္ ေဆးမေသာက္ဘဲ ဒီအတိုင္းထားတာဟာ အေကာင္းဆံုးပါ။
ဒါေပမဲ့ သင္မသြားမျဖစ္ သြားရမယ့္ေနရာကို သြားဖို႔လိုၿပီး ဝမ္းပိတ္ေအာင္

မျဖစ္မေန လုပ္ရမယ္ဆိုရင္ Attapulgite ဒါမွမဟုတ္ Imodium ေဆးေသာက္ပါ။
Attapulgite ဟာ အူထဲမွာရွိေနတဲ့ မေကာင္းတဲ့အရာေတြကို

စုပ္ယူသန္႔ရွင္းေပးပါတယ္။ Imodium ဟာ အူေတြေရာင္ရမ္းေစၿပီး အူလႈပ္ရွားမႈ
နည္းေစပါတယ္။ Kaopectate ေဆးလည္း ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။

၁၀။ ဆရာဝန္နဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္ျပမလဲ။
ပံုမွန္အားျဖင့္ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္တာဟာ သူ႔ဘာသာသူ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္
တတ္ပါတယ္။ ႏို႔စို႔ကေလး၊ ကေလးငယ္၊ အသက္ႀကီးသူ ဒါမွမဟုတ္

တျခားေရာဂါေၾကာင့္ ေရဓာတ္ဆံုး႐ံႈးေနသူေတြဟာ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာဒဏ္ကို
မခံႏိုင္တဲ့အတြက္ ဆရာဝန္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္းကုသမႈခံယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္တာဟာ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ အတြင္း မသက္သာခဲ့ရင္၊
ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္တာနဲ႔ မခံမရပ္ႏိုင္ေအာင္ ဝမ္းဗိုက္နာက်င္တာ နဲ႔
တြဲျဖစ္ရင္

ဒါမွမဟုတ္ အသားဝါတာ၊ အဖုအပိမ့္ေပါက္တာနဲ႔ အတူတူတြဲျဖစ္ရင္ ဒါမွမဟုတ္
အလြန္အမင္း အားနည္းေနရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ျပပါ။ သင့္မစင္ထဲမွာ ခၽြဲ၊ ေသြး

ဒါမွမဟုတ္ ျပည္ေတြပါလာရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသရပါမယ္။ ႐ုတ္တရက္
ဝမ္းပ်က္တာေၾကာင့္ ေရဓာတ္ဆံုး႐ံႈးမႈရွိခဲ့ရင္ စိုးရိမ္ရပါတယ္။ သင္ဟာ
အလြန္အမင္း

ဝမ္းပ်က္ေနၿပီး အရည္ ဒါမွမဟုတ္ အစာမစားႏိုင္ဘူးဆိုရင္ အေရးေပၚ ေဆးကုသမႈ
ခံယူဖို႔လိုအပ္ပါတယ္
Rest of your post