ျမန္မာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ စည္း႐ုံးလႈံ႔ေဆာ္မႈမ်ား စတင္

လာရီေဂ်ဂင္ | ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ဧၿပီလ ၂၁ ရက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ၂၂ နာရီ ၅၂ မိနစ္ .

ဘန္ေကာက္။ ။ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ ႏွင့္ ျမန္မာ ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္အျပီး တြင္ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ေက်ာ္အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ ျပဳလုပ္မည့္ ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္မွႈမ်ားအား လုပ္ေဆာင္လာၾကရာ အရွိန္ရလာခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။ စစ္အစုိးရမွ ေရြးေကာက္ပြဲရက္ကုိ အတိအက် မထုတ္ျပန္ေသးေသာ္လည္း လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ ယွဥ္ျပိဳင္ရန္အတြက္ အနည္းဆံုး ႏုိင္ငံေရးပါတီ ႏွစ္ဆယ္ သည္ မွတ္ပံုတင္ျပီးၾကျပီ ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ရန္ ရည္ရြယ္ထားသည့္ အျခားမွတ္ပံုမတင္ရေသးေသာ ပါတီမ်ား သည္လည္း လာမည့္ ရက္သတၱပတ္ အနည္းငယ္ အတြင္းတြင္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ထံ၌ မွတ္ပံုတင္ၾကလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရ ေပ သည္။

အဓိက အတိုက္အခံ ႏုိင္ငံေရးပါတီျဖစ္သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ ့ခ်ဳပ္အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္မွႈႏွင့္ တရားမွ်တမွႈ ရွိလိမ့္မည္ မဟုတ္ဟု ယူဆသည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲအား သပိတ္ေမွာက္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ္လည္း စစ္အစုိးရသည္ ေရြးေကာက္ပြဲအား ႏိုင္ငံတကာ၏ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းခံရရန္ အထူးလိုလားေနသည္။ ထုိ ့ေၾကာင္း စစ္အစိုးရ အၾကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊသည္ ထင္ရွားသည့္ ႏုိင္ငံေရးလွႈပ္ရွားသူမ်ား အပါအဝင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားစြာအား အလံုးအရင္းႏွင့္ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာ ခြင့္ေပးရန္ စီစဥ္ေနသည္ဟု အဆင့္ျမင့္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ သတင္းရင္းျမစ္မ်ား အရ သိရသည္။

သုိ ့ရာတြင္ လူကုိးဦး ေသဆံုးေစျပီး လူေပါင္းရာႏွင့္ခ်ီကာ ဒဏ္ရာရေစခဲ့သည့္ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ရက္ အတြင္း ဗံုးေပါက္ကြဲမွႈက အစီအစဥ္ မ်ားကုိ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန္ ့ၾကာ ေစခဲ့သည္။ ထုိ ့ေၾကာင့္ စစ္ဘက္မွ ပါဝင္ေသာ ယာယီၾကားျဖတ္ အစုိးရ ဖြဲ ့စည္းေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္း သားမ်ား လႊတ္ေပးေရး အစီအစဥ္အား ေခတၱခဏ ဆိုင္းထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆ ရေပသည္။

“လံုျခံဳေရး ကိစၥဆိုတာက စစ္အစုိးရ ထိပ္ပိုင္းအရာရွိေတြ အျမဲတမ္း အဓိကထားတဲ့ ကိစၥတရပ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္မို ့လို ့ ဒါဟာ သီျခား ကိစၥ တခုျဖစ္ျပီးေတာ့ ပူးေပါင္းၾကံစည္ လုပ္ေဆာင္မွႈ တခုလည္း မဟုတ္ဘူးလို ့သူတို ့စိတ္မခ် မခ်င္း သူတို ့ဘာမွ ဆက္မလုပ္ဖုိ ့မ်ားပါတယ္” ဟု ခ်င္းမုိင္ တကၠသိုလ္တြင္ သင္ၾကားပုိ ့ခ်မွႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည့္ ကထိက ဦးဝင္းမင္းက မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ပါသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊသည္ အရာရာအား သံသယ ဝင္ေနျပီး ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရး ေနာက္ပုိင္း၌ ေနရာေဒသ တခု တြင္ ႏွစ္ညဆက္တိုက္ မည္သည့္အခါမွ် အိပ္ေလ့ မရွိဟု သူ၏ မိသားစုႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ားဆီမွ တဆင့္ သိရသည္။ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္ ဦးေနဝင္း၏ မိသားစုမွ အာဏာသိမ္းရန္ ၾကံစည္သည့္ ကာလ၌ စစ္အစိုးရ ထိပ္ပုိင္းေခါင္းေဆာင္ သံုးဦးျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊ၊ ဒုတိယ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးေမာင္ေအး ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္ ့တို ့သံုးဦးသည္ ဦးေနဝင္း၏ သားမက္မွ ငွားရမ္းထားေသာ ႏုိင္ငံျခား ေၾကးစား စစ္သား မ်ား၏ လုပ္ၾကံမွႈ ခံရမည္ကုိ စုိးရိမ္သည့္အတြက္ စစ္႐ုံးတြင္ တပတ္ေက်ာ္ခန္ ့သြားေရာက္ကာ အိပ္ခဲ့ရသည္ဟု ထိုအခ်ိန္က ျမန္မာ ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိ တဦးက မဇၥ်ိမကုိ ေျပာခဲ့ဖူးသည္။

“ဗံုးေပါက္ကြဲမွႈေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန တင္းမာေနမွႈကို ေဖာ္ျပေနေပမယ့္ ဒီလိုဗံုးေပါက္ကြဲမွႈေတြက စစ္အစုိးရရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ အစီအစဥ္ေတြကုိေတာ့ ေျပာင္းလဲေအာင္ စြမ္းႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု လာမည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ပတ္သတ္၍ အစီရင္ခံစာ စာတမ္းမ်ား ေရးသားခဲ့သည့္ ျမန္မာ့အေရး အထူးကၽြမ္းက်င္သူ Richard Horsey က မဇၥ်ိမသို ့ ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

သုိ ့ေသာ္ ထုိဗံုးေပါက္ကြဲမွႈမ်ား၏ တရားခံကုိ မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ေသး သေရြ႔ ထုိဗံုးေပါက္ကြဲမွႈမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚတြင္ မည္သုိ ့ ဂယက္႐ိုက္ႏုိင္ေၾကာင္း ခန္ ့မွန္းတြက္ဆရန္ ခက္ခဲလိမ့္မည္ဟု ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရး ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ယူဆၾကပါသည္။

“သန္းေရႊကုိယ္တိုင္က ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ေရႊ ့ခ်င္လို ့ဆင္ေျခဆင္လက္ ရွာတာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါဆို ေရြးေကာက္ပြဲကုိ သူ႔ စိတ္ၾကိဳက္ ေရႊ ့လို ့ရျပီးေတာ့ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရး အဖြဲ ့(ေကအိုင္အို) နဲ ့ ဝျပည္ ေသြးစည္းညီညြတ္ေသာ တပ္မေတာ္ (UWSA) ေတြက စစ္အစုိးရရဲ႕ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ အသြင္ ေျပာင္းေရး အစီအစဥ္ကုိ ဆက္ျပီး ဆန္ ့က်င္ေနၾကမယ္ ဆိုရင္ အဲဒီ့ဘက္ကိုလည္း လွည့္ျပီး ကုိင္တြယ္ဖုိ ့လို မွာ ျဖစ္တယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ရက္အနည္းငယ္က ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ ဗံုးေပါက္ကြဲမွႈ ေတြကလည္း ဒီလိုအျမင္ေတြကုိ ပုိပုိ ခိုင္မာ ေစပါတယ္။” ဟု ျမန္မာ ပညာရွင္ ႏွင့္ စစ္ဘက္ေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူ တဦးျဖစ္သည့္ ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်ဴလာေလာင္ကြန္း တကၠသိုလ္ မဟာဗ်ဴဟာ ေလ့လာေရးဌာနမွ ေဒါက္တာေမာင္ဇာနည္ မွ မဇၥ်ိမသို ့ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ကာ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ျပင္ဆင္လာၾကေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ ႏုိင္ငံေရးပါတီသစ္မ်ား၊ အဖြဲ ့အစည္းအသစ္မ်ားသာ ျဖစ္ၾကသည္။ မွတ္ပံုတင္ထားသည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ ဆယ္ခု ရွိသည့္အနက္ သံုးခုသာလွ်င္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္မွ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရခဲ့ေသာ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ၾကသည့္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကျပီး ယခုအၾကိမ္တြင္လည္း ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ရန္ ျပင္ဆင္ေနၾကသည္။

သုိ ့ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆံုးစီးပြါးေရးျမိဳ႕ျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ေန ျပည္သူမ်ားကမူ ေရြးေကာက္ပြဲ အေပၚ သံသယ ဝင္ကာ စိတ္ပါဝင္စားမွႈ ေလ်ာ့နည္းေနသည္။ “က်ေနာ္တုိ ့ဘာလို ့ဂ႐ုစုိက္ရမွာလဲ။ ဘာမွ ေျပာင္းလဲလာမွာမွ မဟုတ္တာ” ဟု တက္စီ ယာဥ္ေမာင္းတဦးက သူ ့ ခံစားခ်က္ကုိ ရင္ဖြင့္ခဲ့သည္။ အသက္ ၂၈ ႏွစ္ အရြယ္ ေက်ာင္းဆရာ တဦးျဖစ္သည့္ ကုိေမာင္ေမာင္သိန္းက “ျမန္မာႏုိင္ငံကေတာ့ ရွာမွရွားပဲ။ က်ေနာ္တုိ ့ဆီမွာ သမၼတေတာ့ ရွိလာလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ့ သမၼတက ဘာအာဏာမွ ရွိမွာ မဟုတ္တဲ့ သမၼတပဲျဖစ္မွာ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဗံုးေပါက္ကြဲမွႈမ်ားသည္ စစ္အစုိးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ အခ်ိန္ဇယားကုိ ေႏွာင့္ယွက္ ဟန္ ့တားေကာင္း ဟန္ ့တားႏုိင္ပါ လိမ့္မည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလအထိ တိုင္းျပည္အား စီမံခန္ ့ခြဲရန္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ေပၚေပါက္လာမည့္ အရပ္သားအစုိးရဟာ ေခ်ာေမာစြာ အာဏာလႊဲေျပာင္း ေပးရန္ အတြက္ စီမံခန္ ့ခြဲ႕မည့္ ၾကားျဖတ္ အစုိးရအဖြဲ႕ အမည္စာရင္းအား ေၾကညာရန္ ေႏွာင့္ေႏွးသြားပံုရသည္။

စစ္ဘက္အသိုင္းအဝိုင္းမွ သတင္းမ်ားအရ ဆိုလွ်င္ စစ္ဘက္မွ ပါဝင္မွႈရွိမည့္ ၾကားျဖတ္အစုိးရ အဖြဲ ့ တြင္ ဝန္ၾကီး ၁၇ဦး ရွိလိမ့္မည္ဟု သိရသည္။ လက္ရွိ ဝန္ၾကီး အခ်ိဳ႕သည္ ရွိျမဲ ရာထူးအတိုင္း ဆက္ရွိေနလိမ့္မည္ ျဖစ္ျပီး အမ်ားစုမွာမူ အျငိမ္းစားယူလွ်င္ယူ (သုိ ့မဟုတ္) ႏုိင္ငံေရး ေလာကထဲသုိ ့ ဝင္ေရာက္ၾကလိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။ အျငိမ္းစား ယူလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရသည့္ လက္ရွိ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္သည္ ၄င္းႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရသူမ်ားအား သၾကၤန္ျပီးလွ်င္ ျမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္ရွိ သူ၏ အစုိးရ ေနအိမ္သုိ ့ေရႊ႔ေျပာင္းရမည့္ အေၾကာင္း ေျပာခဲ့သည္ဟု သိရသည္။ ထုိ႔ျပင္ စက္မွႈဝန္ၾကီး ဦးေအာင္ေသာင္း အပါအဝင္ အျခား ဝန္ၾကီးမ်ားသည္လည္း ေနျပည္ေတာ္ ဝန္းက်င္ရွိ ခမ္းနားထည္ဝါေသာ ေနအိမ္မ်ားသုိ ့ေျပာင္းေရႊ႔ေနၾကျပီ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင္ ့ဝန္ၾကီးအခ်ိဳ႕၏ ေနအိမ္မ်ားကုိလည္း ေနျပည္ေတာ္နား တဝိုက္တြင္ တည္ေဆာက္လ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ျပန္ၾကားေရး ဝန္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္ဆန္း၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ဦး ႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဝန္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဌးဦး အပါအဝင္ အနည္းဆံုး ဝန္ၾကီး တဒါဇင္ခန္ ့သည္ ႏုိင္ငံေရး ေလာကထဲသုိ ့ဝင္ေရာက္ရန္ အတြက္ ရာထူးမ်ားမွ ႏုတ္ထြက္လိမ့္မည္ဟု သိရသည္။ ပဥၥမေျမာက္ အာဏာ အရွိဆံုး ႏွင့္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အၾကီးအကဲျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမင့္ေဆြအား ၾကားျဖတ္ အစုိးရအဖြဲ႕တြင္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ေနရာအတြက္ လ်ာထားျခင့္ ခံရသည္ဟု ယူဆရေပသည္။ သုိ ့ ရာတြင္ သူသည္ လူ ၂ဝ ေသဆံုး၍ ၂ဝဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာ ရခဲ့သည့္ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ ေမလက ဗံုးေပါက္ကြဲမွႈအား စံုစမ္းစစ္ေဆးရာတြင္ အဓိက တာဝန္ယူခဲ့ရျပီး လက္သည္ တရားခံ မေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ခဲ့သျဖင့္ လ်ာထားေသာ ေနရာ အတြက္ ျပန္လည္ စဥ္းစားေကာင္း စဥ္းစားေပမည္။

“ျပီးခဲ့တဲ့လက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ ့ဗိုလ္မႉးၾကီးေတြကုိ သင္တန္းေပးဖုိ ့ေနျပည္ေတာ္ကုိ ေခၚတယ္လို ့ သိရတယ္။ သူတုိ ့ထဲက တခ်ိဳ႕က ၾကားျဖတ္အစိုးရရဲ႕ ဝန္ၾကီးအဖြဲ ့မွာ ဝန္ၾကီးေနရာ ယူၾကလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ၾကလိမ့္မယ္” ဟု ဦးဝင္းမင္းက ေျပာၾကားသည္။

“ေပၚေပါက္လာမယ့္ ပါလီမန္ရဲ႕ ေနရာ ၂၅ ရာခုိင္ႏွႈန္းမွာ စစ္ဘက္ကလူေတြကုိ ခန္ ့ ရမွာမုိ ့စစ္ဘက္က အရာရွိ ၂ဝဝ ေလာက္ဟာ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ျပီးေတာ့ ေဒသဆိုင္ရာ ပါလီမန္ ဆယ့္ေလးခုကလည္း ရွိေသးတယ္ ဆိုေတာ့ စစ္ဘက္က လူေတြ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ထဲကုိ ေရာက္လာၾကမွာပါ။ အခုဆုိရင္ စစ္သား တေထာင္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သူရေရႊမန္း ဦးစီးျပီး ဖြင့္တဲ့ ေက်ာင္းမွာ စာရင္းေပးထား တယ္လုိ ့သိရပါတယ္။ သူတို ့ကုိ ႏုိင္ငံေရးမွာ ပါဝင္ဖုိ ့ အသင့္ျဖစ္ေအာင္လုိ ့ပါလီမန္အတြင္းက လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြနဲ႔ အရပ္ဘက္ ကိစၥေတြ သင္တန္းေပးမယ္လုိ ့သိရပါတယ္” ဟု သူက ဆက္လက္ ေျပာသည္။

၄င္းတုိ ့ထဲမွ အမ်ားစုသည္ စစ္တပ္မွ ဒုတိယတန္းစားမ်ား အျဖစ္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ကုိ ႏွစ္သက္မွႈ မရွိၾကဟု စစ္ဘက္မွ အျငိမ္းစား အရာရွိမ်ားအား အင္တာဗ်ဴးမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အေနာက္ႏုိင္ငံမွ သုေတသီ တဦးက မဇၥ်ိမကုိ ေျပာခဲ့သည္။ ပါလီမန္တခု၏ သက္တမ္းျဖစ္သည့္ ငါးႏွစ္ၾကာျပီး ေနာက္ပုိင္တြင္မူ ထုိစစ္ဘက္မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ၄င္းတုိ ့၏ နဂုိ ရာထူးမ်ားအား ျပန္လည္ ရရွိ ၾကလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ ႏုိင္ေသာ္လည္း ထုိးငါးႏွစ္ အတြင္းတြင္ ရာထူးတိုးႏုိင္မည့္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအား လက္လႊတ္ လိုက္ရမည္ကုိ စုိးရိမ္ေနၾကသည္။

၄င္း စစ္ဘက္မွ ကုိယ္စားလည္မ်ားအား အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ ေနရာေပးျခင္းအားျဖင့္ ႏွစ္သိမ့္ထားလိမ့္မည္။ ထုိစစ္တပ္မွ ကုိယ္စားလွည္မ်ား အားလံုးသည္ ဂုဏ္သတင္းၾကီးမားေသာ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းမ်ားမွ ဘြဲ႕ရရွိခဲ့ၾက သူမ်ားျဖစ္သည္။ “က်ေနာ္ ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲကုိ ဝင္ေရာက္ဖုိ ့ေလ့လာ သင္ယူခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ တေန ့ေန ့မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တေယာက္ ျဖစ္လာဖုိ ့ရည္ရြယ္ျပီး ေလ့လာ ခဲ့တာပါ” ဟု ဗိုလ္မႉးၾကီး တဦးက ယံုၾကည္မွႈ အျပည့္ျဖင့္ ေျပာခဲ့သည္။

စစ္အစိုးရမွ အသစ္ဖြဲ႕စည္းေပးလိုက္သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္တြင္ မွတ္ပံုတင္ရန္ အတြက္ လိုအပ္သည့္ စာရြက္စာတမ္းမ်ား တင္သြင္းျပီးေသာ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ေပၚေပၚထင္ထင္ ျပင္ဆင္မွႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ တရားဝင္ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးႏုိင္ေရးအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္၏ အတည္ျပဳခ်က္ကုိ ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကရသည္။ သုိ ့ေသာ္ ထုိႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ ျပင္ဆင္မွႈမ်ားကုိ ကန္ ့လန္ ့ကာ ေနာက္ကြယ္တြင္ ျပဳလုပ္ေနၾကေပသည္။

ဒီိမိုကရက္တစ္ ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္သူ ဦးသုေဝက ေရြးေကာက္ပြဲ ကုိယ္စားလွည္မ်ား မွတ္ပံုတင္ခြင့္ ေပးသည္ႏွင့္ တျပိဳင္နက္ အသင့္ျဖစ္ေစရန္ သူ၏ ပါတီမွ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္မည့္ ကုိယ္စားလွယ္ ၁ဝဝ ခန္ ့ကုိ ေရြးခ်ယ္ထားျပီး ျဖစ္သည္ဟု ေျပာခဲ့သည္။ ၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၁ဝ ေနရာ အႏုိင္ရကာ မဲ ၂ဝ ရာခုိင္ႏွွႈန္းခန္ ့ ရခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္ေရး ပါတီ (တစည) မွလည္း ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ ယွဥ္ျပိဳင္ရန္ အမတ္ေလာင္းမ်ားကုိ ေရြးခ်ယ္ထားျပီး ျဖစ္သည္ဟု သိရသည္။ တစည ေခါင္းေဆာင္မွ ကုလသမၼဂၢ လူ ့အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အထူးသံတမန္ ေသာမတ္စ္ အိုေဂ် ကြင္တားနားအား ေဖေဖာ္ဝါရီ လက ေျပာၾကားခဲ့ရာတြင္ ၄င္းတုိ ့သည္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ ယွဥ္ျပိဳင္မည့္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအား ေရြးခ်ယ္ထားျပီး ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ၄င္းတုိ႔၏ ေရြးေကာက္ပြဲ နည္းဗ်ဴဟာကုိ ခ်မွန္ေနေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၁၅ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္က စစ္အၾကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊ ကုိယ္တိုင္ ဖြဲ ့ စည္းေပးခဲ့သည့္ စစ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ အဖြဲ ့ျဖစ္သည့္ ျပည္ေထာင္စု ၾကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး အသင္းသည္လည္း ႏုိင္ငံေရးပါတီ အသြင္ေျပာင္းကာ လာမည့္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ရန္ ရွိသည့္ အတြက္ စစ္တပ္မွ အသံုးခ်စရာ ယာဥ္တစီး သဖြယ္ ျဖစ္လာေပလိမ့္မည္။ ထုိ အသင္း၏ လက္ရွိေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊႏွင့္ နီးစပ္ေသာ ဆက္ဆံေရး ရွိသူ စိုက္ပ်ိဳးေရး ဝန္ၾကီးသည္ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကေသာ သံတမန္မ်ားအား ၄င္း ႏိုင္ငံေရးေလာကထဲသုိ ့ မၾကာမီ ဝင္ေရာက္ေတာ့မည့္ အေၾကာင္းကုိ မၾကာခဏ ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ၄င္းသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပီးလွ်င္ အရပ္သား အစုိးရ အဖြဲ႕၌ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္သစ္ ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု လူအမ်ားမွ ထင္ေၾကးေပးခံေနရသူလည္း ျဖစ္သည္။

ျပည္ေထာင္စု ၾကံ႕ခုိင္ေရးႏွင္ ့ဖြံ႔ျဖိဳးေရး အသင္း၏ သေကၤတ အမွတ္တံဆိပ္မွာ ျခေသၤ့ျဖစ္သည္။ ထုိအသင္းအေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီ ျဖစ္လာခဲ့လွ်င္ ၄င္း ျခေသၤ့ သေကၤတကုိပင္ ဆက္လက္ သံုးစြဲလိမ့္မည္ဟု ေလ့လာသူ အမ်ားစုက သံုးသပ္ၾကသည္။

၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အျပတ္အသတ္ ေအာင္ပြဲခံ အႏုိင္ရရွိခဲ့ေသာ္လည္း အစုိးရ ဖြဲ ့ခြင့္မရခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ အေနႏွင့္မူ ၄င္းတုိ႔၏ ေခါင္းေဆာင္ ႏိုဗယ္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္စဥ္မွ ပထုတ္ထားသျဖင့္ မွတ္ပံုမတင္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။

ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ျခင္း ဥပေဒအရ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ခံထားရသူမ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရးပါတီ တြင္ အဖြဲ ့ဝင္ ျဖစ္ခြင့္ မရွိေပ။ ထုိဥပေဒသည္ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရသည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ပထုတ္ထားသကဲ့သုိ ့ျဖစ္ေနသည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ၂၁ ႏွစ္ အတြင္း၌ ၁၄ႏွစ္ေက်ာ္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ ခံခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ သူမသည္ ၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၌လည္း ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံေနရသျဖင့္ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းမွ တားျမစ္ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အခန္းက႑အား ေရြးေကာက္ပြဲမွ ဖယ္ထုတ္ထားသည့္ အခ်က္သည္ ႏုိင္ငံေရးလွႈပ္ရွားသူမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအဝိုင္းအား ေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္မွႈႏွင့္ တရားမွ်တမွႈ မရွိေၾကာင္း ယံုၾကည္ေစခဲ့သည္။ ထုိကဲ့သုိ ့ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ႏုိင္ငံေရးမွ ဖယ္ထုတ္လိုျခင္းသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊထံတြင္ အျမဲကိန္းေအာင္းေနသည္ ့ဆႏၵတခု ျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာသူမ်ားက သံုးသပ္ၾကသည္။

“စစ္အစိုးရရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ ေတြက အမ်ိဳးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္နဲ ့ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ေရြးေကာက္ ပြဲျဖစ္စဥ္ ကေန ပထုတ္ခ်င္လို ့ဆုိတာ ထင္ရွားပါတယ္” ဟု ဒီမိုကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အတၳဳပၸတၱိ ကုိ ေရးခဲ့သူ ျဗိတိသွ် လူမ်ိဳး ျမန္မာ့ေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူျဖစ္သည့္ ဂ်ပ္စတင္ ဝင္းတဲ(လ္) က ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ၄င္း၏ ထင္ျမင္ခ်က္သည္ အေနာက္ ႏုိင္ငံမွ သံတမန္မ်ား၏ ထင္ျမင္ခ်က္ႏွင့္လည္း ဆင္တူေနပါသည္။ “က်ေနာ္တုိ ့အေနနဲ ့ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒေတြ နဲ ့အမ်ိဳးသား ဒီမိုက ေရစီ အဖြဲ ့ခ်ဳပ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အေျခအေန ေတြ အတြက္ အထူး စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္မိပါတယ္။ ဒီဥပေဒေတြဟာ အတိုက္အခံေတြကုိ အ ရမ္း ခက္ခဲ့တဲ့ အေျခအေနေတြဆီကုိ တြန္းပုိ ့လိုက္ပါတယ္” ဟု အာဆီယံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ စေကာ့ မာစီယယ္ မွ မဇၥ်ိမကုိ မၾကာေသးမီက ေျပာခဲ့ဖူးပါသည္။

ေဝဖန္မွႈမ်ားအား မျဖံဳသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊသည္ လာမည့္လတြင္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ရာႏွင့္ခ်ီကာ လႊတ္ေပးျခင္း အားျဖင့္ ဖိအားမ်ားကုိ ေလွ်ာ့ခ်လိမ့္မည္ဟု ယူဆရပါသည္။ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ရမည့္ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား စာရင္းအား ျပဳစုျပီး ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ စိစစ္အတည္ျပဳရန္အတြက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီးထံသုိ ့ေပးပုိ ့ထားျပီးျပီ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိလည္း ေနျပည္ေတာ္မွ သတင္းမ်ား အရ သိရပါသည္။

ထုိစာရင္းတြင္ အုပ္စုေပါင္းစံုမွ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ ့ ခ်ဳပ္မွ ႏုိင္ငံေရး လွႈပ္ရွာသူ အခ်ိဳ ႔ပါဝင္ျပီး အဓိက အမ်ားစုမွာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္မ်ား၊ ၈၈ မ်ိဳးဆက္မ်ား၊ ယခင္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အၾကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ ညြန္႔ လက္ေအာက္မွ စစ္ေထာက္လွမ္းေရး အရာရွိေဟာင္းမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။

ထုိစာရင္းတြင္ လူမွႈေရး တက္ၾကြ လွႈပ္ရွားသူမ်ားလည္း ပါဝင္ၾကသည္။ ၄င္းတုိ ့ထဲမွ အမ်ားအျပားမွာ ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ နာဂစ္မုန္တုိင္း တုိက္ခတ္ျပီးေနာက္ပုိင္း ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ လူမွႈေရး လုပ္ငန္းမ်ား ျပဳလုပ္သည့္အတြက္ ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ ခံခဲ့ၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထင္ရွားသည့္ လူရႊင္ေတာ္ ျဖစ္သူ ဇာဂနာ သည္လည္း ထုိအထဲတြင္ ပါဝင္ေၾကာင္း ေသခ်ာသေလာက္ရွိသည္။ အင္တာနက္ ရာဇဝတ္မွႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားဟု စြပ္စြဲ ခံခဲ့ရသူမ်ားႏွင့္ ဂ်ာနယ္လစ္(စ္) မ်ားလည္း ထုိစာရင္းတြင္ ပါဝင္ၾကသည္။ ထို လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးမည့္ စာရင္းတြင္ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပါဝင္ၾကေသာ္လည္း ရွမ္းလူမ်ိဳး ေခါင္းေဆာင္ ခြန္ထြန္းဦးေတာ့ ပါဝင္ဖြယ္ မရွိေခ်။

႐ုိဟင္ဂ်ာ အခ်ိဳ ႔လည္း ထုိစာရင္းထဲတြင္ ပါဝင္ႏိုင္သည္ဟု စစ္ဘက္မွလာေသာ သတင္းမ်ား အရ သိရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးၾကီး သန္းေရႊသည္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းတြင္ စစ္အစုိးရႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ား ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရေရး အတြက္ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားအား အသံုးခ်ဖြယ္ရာ ရွိေနသည္။ ႐ုိဟင္ဂ်ာမ်ားသည္ သနားစဖြယ္ ကံဆိုးေသာ သူမ်ား ျဖစ္ၾကျပီး ၄င္းတုိ ့ထိမ္းျမား လက္ထပ္လိုလွ်င္ အာဏာပုိင္မ်ားထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရယူျပီးမွ လက္ထပ္ၾကရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ထိုအက်ဥ္းသားမ်ားအနက္ ၈၈ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ဇာဂနာတို႔ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ပါဝင္ယွဥ္ျပိဳင္လိမ့္မည္ဟု စစ္ေခါင္း ေဆာင္ က ေမ်ွာ္လင့္ထားသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အန္အယ္ဒီ၏မၾကာေသးခင္က ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ သူတို႔အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ လမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္မွာ မဟုတ္ပါ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သန္းေရႊကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ဘက္စံုပါဝင္ ေရးႏွင့္ ယံု ၾကည္မႈ ရေအာင္ လုပ္ပါသည္ဆိုျခင္းကို ျပသႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ေမ်ွာ္လင့္ေနမွာျဖစ္သည္။

ဒါေပမယ့္လည္း ႏိုင္ငံေရးေလ့လာသံုးသပ္သူ ျမန္မာစာေရးစာဆရာတဦး မဇၩိမကို မၾကာေသးခင္က ေျပာခဲ့ဖူးသလို၊ ျမန္မာေတြကို ေလ်ွာ့တြက္လို႔မရပါ။ ” ျပည္သူေတြက အစိုးရကို အျပစ္ေပးလိမ့္မယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။ ” လက္စားေခ်တာကို ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေတြ႔ရပါ လိမ့္မယ္ဗ်ာ”